Ünlü gurme ve yemek eleştirmeni Vedat Milor, konuk olduğu programda yaşadığı sağlık sorununu açıkladı. Vücudunda çok yüksek miktarda civa bulunduğunu belirten Milör, balık ve midyeye işaret etti. Milör'ün açıklaması ardından yüksek civa içeren balıklar tekrar gündeme geldi. Özellikle hamileler, 6 yaş altındaki çocuklar (özellikle 3 yaş altı), böbrek sorunları yaşayanlar, metallere karşı bağışıklık sisteminde hassasiyeti olanlar cıvaya karşı daha fazla risk altında. Peki, yüksek civa içeren balıklar hangileri?
Son yıllarda balık tüketimi üzerine yapılan araştırmalar, bazı balıklarda yüksek civa seviyelerinin bulunduğunu ve bu durumun insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini ortaya koymuştur. Özellikle büyük ve uzun ömürlü balıklarda civa birikimi daha fazla olmaktadır.
Civa, endüstriyel faaliyetler ve doğal süreçler sonucu çevreye yayılan bir ağır metaldir. Sulara karışan civa, mikroorganizmalar tarafından metilcivaya dönüştürülür ve bu form, sucul yaşamda biyolojik birikime yol açar. Küçük balıklar bu metali vücutlarında depolar ve bu balıkları yiyen daha büyük balıklar, besin zincirinin tepesine çıktıkça daha yüksek civa seviyelerine ulaşır.
Civa, sinir sistemi, böbrekler ve bağışıklık sistemi üzerinde toksik etkilere sahiptir. Hamile kadınlar ve küçük çocuklar, civa maruziyetine karşı daha hassastır.
Hamilelik döneminde yüksek civa maruziyeti, fetüsün beyin ve sinir sistemi gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Metil cıva kolaylıkla plasentaya geçer, kanda ve gelişen fetüsün hücrelerinde birikir. Anne sütünden bebeğe geçerek bebeğin gelişen beynine, sinir sistemine zarar verebilir. Bilişsel düşünce, hafıza, dikkat, motor becerileri ve görsel zeka gelişimini olumsuz etkiler.
Kılıç balığı, iri uskumru, köpek balığı, ton balığı gibi büyük ve uzun ömürlü balık türleri, en yüksek civa seviyelerine sahip balıklar arasında yer alır. Araştırmalar konserve ton balığının taze ton balıklarından daha düşük miktarda cıva içerdiğini gösteriyor.
Denizlerimizde yaşayan hamsi, sardalya, istavrit gibi balıklarda cıva yok denecek kadar azdır. il balığı, barbun, tekir, palamut, uskumru gibi orta boylu balıklarda cıva düşüktür.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi haftada iki öğün düşük miktarca cıva içeren balık tüketiminin sağlık için risk oluşturmadığını bildirmiştir.
Balık tüketimi sağlıklı bir beslenme için önemlidir, ancak civa içeriği yüksek balık türlerinin aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır. Balık seçimi yaparken civa seviyelerini göz önünde bulundurmak, sağlığınızı korumak için atılacak önemli adımlardan biridir. Sağlık otoriteleri ve uzmanlar, güvenli tüketim miktarları ve balık türleri hakkında halkı bilgilendirmeye devam etmektedir.
